Είναι γεγονός πως ο χώρος του καφέ ήταν πάντοτε ανδροκρατούμενος, όμως τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για να αλλάξει αυτό. Tο 2018 η Παγκόσμια Ημέρα Καφέ, είχε... άρωμα γυναίκας, καθώς τιμούσε το κίνημα του «women in coffee», ένα παγκόσμιο κίνημα που προσπαθεί να καταγράψει, να αποτυπώσει και να αναδείξει το ρόλο των γυναικών στην αλυσίδα παραγωγής του καφέ. Και ένας από τους τομείς όπου η παρουσία των γυναικών είναι ακόμα πολύ μικρή είναι ο τομέας του roasting.
Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για να σταματήσει να είναι "αντρική υπόθεση" η διαδικασία παραγωγής καφέ (από την καλλιέργεια μέχρι τις εργαστηριακές έρευνες και δοκιμές, το εμπόριο, το roasting κ.λπ) και η πιο αξιόλογη είναι η δημιουργία του International Women’s Coffee Alliance, ενός οργανισμού που δημιούργησαν το 2003, γυναίκες από την Κόστα Ρίκα, τη Νικαράγουα και τις Ηνωμένες Πολιτείες που εργάζονται στην παραγωγή καφέ.
Σκοπός του είναι η καταγραφή του αριθμού και του ρόλου των γυναικών στην παγκόσμια παραγωγή καφέ και η ανάδειξη των ανισοτήτων σε αμοιβές, ώρες εργασίας, πρόσβαση σε τεχνογνωσία και ηγετικές θέσεις κ.λπ. έναντι των ανδρών.
Βέβαια, η συλλογή στοιχείων είναι δύσκολη, αφού θα πρέπει να συγκεντρωθούν στοιχεία, από χώρες, όπως αυτές στην υποσαχάρια Αφρική, όπου τα επίσημα στοιχεία είναι μηδαμινά και οι γυναίκες συχνά δεν έχουν πρόσβαση σε μέσα επικοινωνίας.
Είναι πάντως βέβαιο πως ειδικά στις φάρμες καλλιέργειας καφέ, εργάζονται πολλές γυναίκες και μάλιστα εργάζονται περισσότερες ώρες από τους άντρες και συχνά αμείβονται λιγότερο. Από την άλλη τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό των γυναικών που δεν είναι εργάτριες στις φάρμες καφέ, αλλά καταλαμβάνουν και άλλα πόστα ακόμα και την ιδιοκτησία της φάρμας, αυξάνεται, αφού ειδικά σε αφρικανικές καφεπαραγωγικές χώρες, η σύγχρονη μαζική μετανάστευση των αντρών στα αστικά κέντρα για αναζήτηση καλύτερων εισοδημάτων, έχει ενισχύσει τον ηγετικό ρόλο των γυναικών σε όλες τις δράσεις στην ύπαιθρο.
Όμως, οι ανισότητες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που ασχολούνται με τον καφέ, δεν παρατηρούνται μόνο στις φάρμες, αλλά και σε άλλους τομείς όπως το roasting. Ενδεικτικό της απίστευτα μικρής παρουσίας γυναικών στον χώρο του roasting, είναι το γεγονός πως στο World Coffee Roasting Championship (WCRC) που ξεκίνησε το 2013, μόνο δύο γυναίκες (η Σουηδέζα Joanna Alm και η Ουκρανή Yulia Saichuk) κατάφεραν να κατακτήσουν κάποια καλή θέση στην τελική κατάταξη του διαγωνισμού, όπου κυριαρχούν οι συμμετοχές των αντρών.
Γιατί, όμως, οι γυναίκες δεν ασχολούνται πολύ με το roasting;
Πρόκειται για μία εύλογη απορία. Μήπως οι ίδιες δεν ενδιαφέρονται για αυτό το χώρο ή αντιμετωπίζουν και άλλα προβλήματα που τις αποτρέπουν από το να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας ως roasters;
Η Natalia Grabowska, που εργάζονταν ως barista και σήμερα είναι επικεφαλής roaster στο Full Circle Roasters του Δουβλίνου, μοιάζει να μην έχει ούτε η ίδια μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Μιλώντας στο perfectdailygrind.com, δηλώνει πως η ίδια έχει κερδίσει την καταξίωση στον χώρο της, αλλά σε όλη την Ιρλανδία, υπάρχουν μόνο δύο ακόμη γυναίκες roasters, μολονότι υπάρχουν πολλές εταιρείες και χώροι που ασχολούνται με το καβούρδισμα του καφέ.
Ωστόσο, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ωκεανού όπου και εκεί η εκπροσώπηση των γυναικών στο χώρο του roasting είναι μικρή, κάποιες roasters έχουν τις δικές τους εξηγήσεις, γιατί λίγες γυναίκες τελικά καταφέρνουν να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο επάγγελμα και κάνουν λόγο για εμπόδια και στερεότυπα που καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Η Juliet Han, που εργάζεται ως roaster στη Καλιφόρνια, λέει πως δυσκολεύτηκε πολύ να βρει αυτή τη δουλειά, και πως για χρόνια κανείς δεν την προσλάμβανε. "Μου είπαν πως δεν προσλαμβάνουν γυναίκες γιατί καθαρίζουμε πολύ" λέει και εξηγεί πως θεωρεί πως μόνο αν βρεθούν πολλές γυναίκες σε διευθυντικά πόστα σε όλους τους τομείς και τα στάδια παραγωγής καφέ, θα αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών roasters, καθώς μια γυναίκα διευθύντρια πιο εύκολα προσλαμβάνει μια άλλη γυναίκα σε σχέση με έναν άντρα διευθυντή.
Όμως και η Mandy Spirito, που είναι διευθύντρια σε αλυσίδα roasters στο Σικάγο, επιβεβαιώνει πως δυσκολεύτηκε πολύ να βρει δουλειά στο χώρο και αισθάνθηκε καλύτερα και βρήκε στήριξη όταν πήγε στο Σαν Φρανσίσκο όπου βρήκε πολλές γυναίκες roasters. Η Mandy είναι μια από τις γυναίκες που ξεκίνησαν το She’s The Roaster, ένα νέο κίνημα, που ενθαρρύνει τις γυναίκες που θέλουν να ασχοληθούν με τη βιομηχανία του καφέ και να γίνουν επαγγελματίες roasters.
Το σίγουρο είναι πως κάτι αλλάζει, έστω και δειλά, και στο φετινό US Roaster Championship συμμετέχουν 4 γυναίκες - αριθμός ρεκόρ!
Ψάχνετε για δουλειά ως barista ή roaster;
